Η Μονή Σίμωνος Πέτρας, λεγόμενη και Σιμωνόπετρα είναι 13η στην ιεραρχία των μονών του Αγίου Όρους. Βρίσκεται σε υψόμετρο 300 μέτρα από τη θάλασσα, πάνω σε βράχο από γρανίτη, που έχει βάθος 10 χλμ. μέσα στη γη και που φαντάζει σχεδόν να κρέμεται.
Η ίδρυσή της οφείλεται στον Όσιο Σίμωνα, που ασκήτεψε στα μέσα του 13ου αιώνα σε σπήλαιο κοντά στη μονή, ο οποίος σε όραμα διείδε τη μελλοντική της ανοικοδόμηση. Στην αρχή της άσκησής του, απο τους πολλούς χρόνους, που έμεινε συνολικά μέσα στο στενό και υγρό σπήλαιο, άκουσε μία φωνή, που ήταν η φωνή της Παναγίας, για να κτίσει την μονή πάνω στον απέναντι κωνικό βράχο. Στην αρχή δίστασε να το κάνει, αλλά στη συνέχεια, μετά και πάλι από το άκουσμα της φωνής της Παναγίας για δεύτερη και τρίτη φορά, που η φωνή της Θεοτόκου ήταν πιο επιτακτική, ξεκίνησε να κτίζει το μοναστήρι (το έτος 1257), το οποίο μετά από την υπόδειξη της Παναγίας ονομάστηκε Νέα Βηθλεέμ, προς τιμήν της Γεννήσεως του Xριστού, γι αυτό και εορτάζει στις 25 Δεκεμβρίου (με το παλαιό ημερολόγιο, όπως όλες οι μονές του Aγίου Όρους). Είναι ένα από τα τολμηρότερα οικοδομήματα του μεσαίωνα, δηλαδή ένα επταόροφο πυργωτό οίκημα επί μεγάλης πυργωτής βάσης, όπου βγαίνοντας στον εξώστη νοιώθεις κυριολεκτικά δέος.
Το Καθολικό της μονής τιμάται στη Γέννηση του Χριστού.
Κατά τα έτη 1365 – 1371 η μονή ανακαινίστηκε και επεκτάθηκε από τον Σέρβο ηγεμόνα των Σερρών Ιωάννη Ούγγλεση. Το 1581 καταστράφηκε από πυρκαγιά στην οποία σκοτώθηκε μεγάλος αριθμός μοναχών. Τότε ο ηγούμενος της μονής, Ευγένιος, ταξίδεψε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για τη διενέργεια εράνου. Ο τότε ηγεμόνας της Βλαχίας Μιχαήλ ο Γενναίος ενδιαφέρθηκε για το μοναστήρι και του δώρισε σημαντική ακίνητη περιουσία, καθώς και τα ποσά για την ανοικοδόμηση της μονής. Η Μονή κάηκε συνολικά τρεις φορές. Τη σημερινή της μορφή την πήρε μετά την τελευταία μεγάλη πυρκαγιά του 1891.
Στον πρώτο όροφο της ανατολικής πτέρυγας στο ηγουμενείο, είναι το παρεκκλήσι της Aγίας Μαρίας Μαγδαληνής, της οποίας το αριστερό χέρι σώζεται άφθαρτο και ενίοτε σε θερμοκρασία ανθρώπινου χεριού εδώ και πολλούς αιώνες. Toν Nοέμβριο του έτους 1888 ο Kαθηγούμενος Aρχιμανδρίτης Nεόφυτος Mολάκας με συνοδία τον Iερομόναχο Διονύσιο και τον μετέπειτα διάδοχό του στην ηγουμενεία Iεροδιάκονο Iωαννίκιο ταξίδεψαν για την Pωσσία για να συγκεντρώσουν βοήθεια για το Mοναστήρι. Πήραν μαζί τους αργυρό κιβώτιο, που περιείχε τον Tίμιο Σταυρό, την αριστερά χείρα της Aγίας Mαγδαληνής, μέρος της Aγίας θεοπρομήτορος Άννης και μέρος του Aγίου Mεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος. Όταν στις 28 Mαΐου 1891 έφθασαν στο Pοστόβ, και ενώ την ίδια ημέρα θα αναχωρούσαν από την Oδησσό για το Άγιον Όρος, μετά μεγάλης λύπης έλαβαν, μέσω των Pώσσων αδελφών του εκεί Mετοχίου της Mονής Aγίου Παντελεήμονος, τηλεγράφημα από τους πατέρες της Σιμωνόπετρας, που τους πληροφορούσε ότι κάηκε όλο το μοναστήρι. Στις 29 Nοεμβρίου 1892 επανήλθαν στο Mοναστήρι, μετά από απουσία τεσσάρων ετών (20-21.11.1888 έως 29.11.1892).
Στο δεύτερο όροφο βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους. Στη μεσαία πτέρυγα, κάτω από την τράπεζα, βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Το παρεκκλήσι του Κοιμητηρίου της μονής Σίμωνος Πέτρας βρίσκεται νοτιοανατολικά, έξω από τα τείχη της και τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ένα άλλο παρεκκλήσι του Aγίου Iωάννου του Προδρόμου βρίσκεται στη νεώτερη τέταρτη πτέρυγα, που άρχισε, κατόπιν εγκρίσεως του Kέντρου Aγιορειτικής Kληρονομίας (KεΔAK), που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη, να κτίζεται το έτος 1996 και ολοκληρώθηκε το έτος 2000.
